Modulus – Smart Mountain Resort. Projekt hotelu modułowego, z wykorzystaniem technologii drewna CLT,  wpisujący się w region Podhala. [Pl / ENG]

IDEA HOTELU MODULUS

Odpowiadając na pytanie, jak będzie wyglądał obiekt hotelowy w ciągu najbliższych dwóch dekad, opierając się na opisanych tutaj doświadczeniach. Po pierwsze, ze względu na doświadczenia schyłku ery dużych, samowystarczalnych hoteli od lat 70. należy wziąć pod uwagę, że trendy w hotelarstwie i wypoczynku zmieniają się mniej więcej co dwie dekady. Jest to nieunikniony proces związany z ciągłą ewolucją procesów gospodarczych i społecznych. Dlatego rentowność takich obiektów nie powinna być obliczana na więcej niż 20 lat. Po tym okresie obiekt nie powinien być remontowany, lecz rozebrany. Dlatego należy wziąć pod uwagę pewien rodzaj tymczasowości takich obiektów. Fundament i lokalizację należy przygotować tak, aby jak najmniej ingerować w teren. To znacznie obniża koszty budowy – a tym samym skraca okres zwrotu inwestycji. Minimalizacja ingerencji w istniejący ekosystem pozwala również zaplanować jego regenerację po zakończeniu eksploatacji obiektu. Po drugie, mając na uwadze potrzebę powrotu do korzeni i tradycji, współczesny obiekt powinien nawiązywać do otaczającego go krajobrazu kulturowego i przyrodniczego, ale nie poprzez parodię, ale poprzez głębokie oddziaływanie sensoryczne na zmysły. Co więcej, powinien również łączyć indywidualizm gości w doświadczeniu korzystania z obiektu, z zaletami skupienia bazy noclegowej w jednym miejscu. Po trzecie, ze względu na popularność aparthoteli należy przypuszczać, że w najbliższej przyszłości koncepcja jednostki hotelowej będzie oznaczać pojedyncze apartamenty zamiast całego budynku. Dlatego też ich nietrwałe mocowanie i możliwość elastycznej konfiguracji należy rozpatrywać w sensie dodawania i odejmowania poszczególnych elementów – modułów. Po czwarte, sukces komercyjny „hoteli parkowych” wyraźnie pokazuje najnowsze trendy w architekturze hotelarskiej i rekreacyjnej. To potrzeba pozostawania w kontakcie z naturą – z jej niedogodnościami – oraz zapewnienia intymności i separacji w każdej jednostce. Ponadto istnieje konieczność projektowania z wykorzystaniem możliwie najlżejszych technologii – tak, aby budowa nie naruszała istniejących ekosystemów. Wreszcie, obserwując zmiany społeczne wywołane pandemią COVID19, należy zauważyć, że nowoczesna jednostka hotelowa to nie tylko miejsce do spania, ale także powinna generować możliwość dłuższego pobytu, spędzania czasu w pracy, odpoczynku, rekreacja i życie rodzinne.
Tak narodził się pomysł na hotel modułowy. Autor zdaje sobie sprawę, że nie jest to pierwsza próba takiego ukierunkowania architektury. Od jakiegoś czasu kwestia modułowości pojawia się w różnych gałęziach budownictwa mieszkaniowego. Jednak doświadczenie wielu skoków cywilizacyjnych pokazuje, że o sukcesie eksperymentu decyduje nie tylko pomysł, ale także sposób jego upowszechnienia. Dlatego idea obiektu modułowego – niezależnie od tego, czy będzie to budynek mieszkalny, hotel czy biurowiec, musi być popularna. To właśnie brak możliwości szerokiego zastosowania sprawił, że wieloletnie eksperymenty w tym kierunku nie powiodły się na szerszą skalę, pomimo często solidnych podstaw teoretycznych. W tym miejscu należy odnieść się do doświadczeń japońskiej grupy Metabolistów działającej w latach 1959-1970. Była to grupa późno nowoczesnych, futurologicznych artystów skupionych wokół Kenzo Tange. W manifeście Metabolizm1969 jeden z założycieli grupy Kawazoe Recruitment zwraca uwagę: „Metabolizm to nazwa grupy, w której każdy członek proponuje konkretne projekty i ilustracje dotyczące przyszłości naszego świata. Wierzymy, że społeczeństwo ludzkie to proces życiowy – ciągły rozwój od atomu do mgławicy. Powodem, dla którego używamy biologicznego terminu „metabolizm”, jest przekonanie, że projektowanie i technologia są przejawami ludzkiego życia (…) ”. 11 Z punktu widzenia koncepcji modułowości ideę metabolizmu określił Kiyonori Kikutake (1929-2011): „Podstawą filozofii metabolizmu jest chęć odnowienia, recyklingu, przekształcenia, dodania i usunięcia architekturę w celu dostosowania jej do zmieniających się potrzeb. Ta tradycja istnieje od tysięcy lat w drewnianych konstrukcjach Japonii. Architektura metaboliczna zaproponowała ideę zmiany w nowoczesnej architekturze, zmiany, która jest dobra i niezbędna do odnowy i wzrostu. 12 W projektach proponowanych przez Metabolistów – zarówno teoretycznych, jak i realizowanych, pojawia się próba zmiany tradycyjnego myślenia o architekturze – już nie jako budynku o określonej, skończonej formie, ale jako zbiór komórek – jednostek, które można dowolnie mnożyć W ten sposób architekci starali się przenieść do swoich prac zjawiska zachodzące w przyrodzie, które były wówczas coraz lepiej rozumiane. Bo w sensie biologicznym Metabolizm to: związany z nimi: „całość reakcji chemicznych i związanych z nimi przemian energetycznych zachodzących w żywych komórkach, stanowiących podstawę wszelkich zjawisk biologicznych. Procesy te pozwalają komórce rosnąć i rozmnażać się, zarządzać jej wewnętrzną strukturą i reagować na bodźce zewnętrzne ”13. Co zatem powstrzymało rozprzestrzenianie się idei Metabolistów na większą skalę pomimo tak solidnych i uniwersalistycznych podstaw teoretycznych? Historia uczy, że prostota, powtarzalność i możliwość seryjnej produkcji stały się podstawą większości wynalazków. Tak, może musimy przyzwyczaić się do pomysłu, że architektura XXI wieku będzie produkowana, a nie budowana! Z perspektywy czasu wydaje się, że słabością idei metabolizmu architektonicznego był przede wszystkim materiał, w którym żelbet odegrał wiodącą rolę. Rzeczywiście, materiał ten dał architektom XX wieku bezprecedensowe możliwości wyrazu.Ale z punktu widzenia idei Metabolistów był po prostu zbyt ciężki, trudny do recyklingu i praktycznie niemożliwy do elastycznej rekompozycji. Budynek żelbetowy – poza nielicznymi wyjątkami – jest zawsze kompozycją zamkniętą w czasie. Ma jasno określone granice między fazą budowy, fazą eksploatacji i fazą degradacji. Nakagin Capsule Tower w Tokio to budynek mieszkalny z 1972 roku autorstwa Kisho Kurokawy. To jedna z nielicznych realizacji idei Metabolistów. Jest to budynek komórkowy, w którym podstawową jednostką mieszkalną jest prefabrykowana stalowa kapsuła o wymiarach 2,5 x 4 m. Kapsułki można łączyć lub dzielić w dowolnej konfiguracji. Budynek jest w pewnym sensie kamieniem milowym w rozwoju architektury modułowej, ale nie znalazł wielu naśladowców. Można zignorować małe wymiary jednej jednostki mieszkalnej, ponieważ jest to kwestia odmienności kulturowej między Azją a Europą. Problemem jest ciężki żelbetowy rdzeń, który ogranicza przemianę metaboliczną w tym obiekcie. Tak zbudowanego budynku nie da się łatwo zdemontować i zmontować w innym miejscu. Formuła budynku w Tokio generuje nieadekwatne koszty budowy i eksploatacji w stosunku do jakości oferowanej powierzchni. To z kolei czyni go bardziej atrakcyjnym, nie pozwalając na szerokie rozpowszechnienie. Obiekt modułowy powinien być łatwy w montażu. Twórz elastyczne opcje konfiguracji. Powinien zawierać jak najwięcej powtarzalnych rozwiązań technicznych. Przede wszystkim jego budowa musi być ekonomiczna! A deficyt ziemi i ochrona krajobrazu powinny zacząć nas oswajać – architektów z myślą, że nasze dzieła powinny być nie tylko łatwe do zbudowania, ale także łatwo ulegać degradacji – najlepiej z jak najmniejszym lub zmniejszonym śladem węglowym w całym procesie. Dlatego właśnie Modulus Hotel to idea stworzenia budynku, który w każdej chwili można całkowicie odmienić. Modułowa jest tu nie tylko poszczególne jednostki, ale także ciągi komunikacyjne – w tym klatki schodowe i windy. Ekonomika inwestycji opiera się na zastosowaniu powszechnie stosowanej technologii lekkiej, która umożliwia pełną prefabrykację istniejących linii produkcyjnych. Same moduły zostały również zaprojektowane w takich wymiarach, aby zrównoważyć ograniczenia związane z prefabrykacją i transportem, a odpowiednim standardem powierzchni i powszechnie akceptowanymi udogodnieniami w mieszkalnictwie. W obiekcie przyjęto zasadę absolutnie minimalnej ingerencji w teren. Lekka drewniana konstrukcja pozwala na zmniejszenie skali fundamentów. Zastosowano tu zasadę z posadowienia Arki im.Roberta Koniecznego, gdzie budynek oparty jest na stopach fundamentowych, co jest szczególnie ważne na terenach górskich, gdzie rozrzucone stopy nie ingerują w warunki wodne gleby, a tym samym nie wymagają masywnych wzmocnień, które może wytrzymać ciśnienie gleby i wody. Parter to ażurowy ruszt kratowy nadający się do pełnej prefabrykacji. Na tej siatce poszczególne jednostki można dowolnie konfigurować ze sobą – podobnie jak wolnostojące domy ustawione jeden na drugim. Wymiary jednostek są tak zaprojektowane, aby możliwe było ich dostarczenie zgodnie z przepisami dotyczącymi specjalnych przepisów transportowych. Dlatego konieczne było zmniejszenie szerokości do 3,6 m. Podobnie jak w Camppins Park, ograniczenie wielkości poziomej zostało skompensowane poprzez dobudowanie poziomu antresoli. Istotnym problemem był niespójny podłużny kształt jednostki – przypominający kontener, czyli tzw. „Dom holenderski”. Wynika to z dostosowania do możliwości transportu drogowego. Dlatego zespół lokali musiał być tak skonfigurowany, aby pomimo układu galeryjnego wejścia do poszczególnych lokali były wykonane od dłuższego boku. Upraszcza to zasadniczo aranżację pomieszczeń wewnątrz, gdyż w przypadku zastosowania antresoli istnieje możliwość zapewnienia szerokiego oświetlenia w dwóch kierunkach. Podstawą komunikacji poziomej są platformy trwale zintegrowane z krótszym bokiem każdej jednostki. Wystająca nad nimi antresola to częściowy dach ciągu komunikacyjnego. Ostatecznie powstaje również poprzez rozłożenie osobno prefabrykowanych tarasów łączących wszystkie jednostki. Ze względu na wyraz architektoniczny tego obiektu tarasy mają różne formy, zbliżone do trapezu. W rzeczywistości są to jedyne komponenty indywidualnie dedykowane do tej konkretnej inwestycji. Wszystko inne można łatwo zdemontować i złożyć w innym miejscu. A zastosowanie nowoczesnej technologii drewna opartej na płytach CLT (drewno klejone krzyżowo) oraz organicznych technologiach drewnopochodnych (np. STEICO) pozwala w dłuższej perspektywie myśleć o stosunkowo łatwym recyklingu materiałów, ale przede wszystkim pozwala ograniczyć ślad węglowy całej inwestycji.