Projekt odbudowy i rozbudowy pensjonatu w Lanckoronie
Lanckorona. Kraków - projekt 2016. Uzgodnienie Konserwatorskie 2017
RYS HISTORYCZNY OBIEKTU.
W latach dwudziestych ubiegłego wieku, gdy Lanckorona zaczęła cieszyć się popularnością wśród turystów, w miejscowości zaczęły powstawać pensjonaty w regionalnym stylu. W 1926 roku powstała Willa Gąsiorówka, która była jednym z większych pensjonatów obsługujących ruch turystyczny w tym rejonie. Przedwojenna willa zlokalizowana została na Wzgórzu Zamkowym skąd rozpościera się widok na całą miejscowość. Obiekt posiadał kamienny parter, murowane piętro 1 z cegły, oraz piętro 2 i poddasze użytkowe wykonane w konstrukcji drewnianej. Willa Gąsiorówka posiada bardzo bogatą tradycję historyczną, między innymi została opisana w książce Kazimierza Wiśniaka „Powietrznicy z Lanckorony”.
Niestety na wskutek kolei losu Willa zaczęła podupadać, straciła swój pensjonatowy charakter i w niedługim czasie stała się pustostanem z zawalającym się dachem i kondygnacją drewnianą. Z powodu złego stanu technicznego pierwotny dach wraz z drewnianą kondygnacją został rozebrany a w jego miejsce powstał czterospadowy dach z lukarną, niczym nieodpowiadający pierwotnemu założeniu. Materiał z jakiego został wykonany (czerwona blacha dachówkowa) również nie nawiązuje do charakteru obiektu.
Kondygnacja drewniana nie została odbudowana, przez co obiekt stracił proporcje oraz swój regionalny charakter. Poniżej historyczna ilustracja obiektu.
OCENA STANU ISTNIEJĄCEGO.
Obecnie obiekt nie nadaje się do adaptacji i ponownego użytkowania. Jego stan konstrukcyjny nie pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu a jego funkcjonalny układ nie odpowiada obowiązującym przepisom (wysokości pomieszczeń, szerokości przejść). Nie spełnia on również wymogów technologicznych takich jak izolacyjność cieplna przegród, czy zawilgocenie przegród głównie tych znajdujących się na parterze budynku.
Obiekt poprzez nieumiejętną rozbudowę nie tylko stracił swój regionalny charakter, ale stał się karykaturą willi. Obecny kształt i wygląd w niczym nie przypomina kultowej drewnianej rezydencji. Ze względu na to, że Lanckorona to unikatowy w skali kraju zespół architektury drewnianej niedopuszczalne jest pozostawienie Willi Gąsiorówka w takiej formie. Poniżej przedstawiono archiwalne zdjęcia oraz inwentaryzacje obiektu przed zawaleniem ( dokumentacja z października 2007r). Obecnie obiekt nie istnieje już w stanie utrwalonym na inwentaryzacji a zachowane ruiny obejmują jedynie parter i 1 piętro.
Z przedstawionej inwentaryzacji obiektu wynika jednoznacznie, że był to obiekt pensjonatowy. Parter i piętro należało do właściciela obiektu, o czym stanowić może osobne wejście od strony południowej do obiektu. Od strony północnej znajdowało się wejście na piętro 2 i poddasze obiektu, gdzie znajdowały się pokoje gościnne.
PROGRAM FUNKCJONALNY OBIEKTU.
Jedyną szansą na odzyskanie jej dawnego charakteru jest zupełna odbudowa obiektu w formie, materiałach, kubaturze oraz zasadach kompozycji odpowiadających jej pierwotnej formie. W związku z tym w planie inwestycji przewiduje się rozebranie istniejących murów parteru i pierwszego piętra z poszanowaniem istniejących materiałów takich jak cegła i kamień. Ponieważ istniejąca struktura budynku nie daje gwarancji wytrzymałości konstrukcji po odbudowie. Po rozebraniu zostaną wykonane nowe żelbetowe prawidłowe fundamenty, dostosowane do struktury geologicznej terenu (zabezpieczenie przed osuwaniem) z nich wyprowadzona zostanie nowa struktura konstrukcyjna budynku (ściany murowane z elementami żelbetowymi). Na tę strukturę zostanie „nałożona” szata historyczna, składająca się z istniejącej (rozbiórkowej) oblicówki kamiennej na parterze, istniejącej oblicówki ceglanej na piętrze oraz odtworzonej oblicówki drewnianej na wyższych kondygnacjach.
Projektowany obiekt ma spełniać funkcję pensjonatu z salą restauracyjną i zapleczem kuchennym niezbędnym do obsługi gości oraz niewielkim SPA. Odbudowywana część obiektu nie zmieni swojego charakteru funkcjonalnego gdyż w murach przedwojennej willi znajdował się właśnie pensjonat. Dobudowywane części będą mieściły SPA (nowa funkcja obiektu) oraz przedłużenie sali konsumpcyjnej restauracji tak by mogła pomieścić większą liczbę gości, tym samym dostosowując się do realiów współczesnego rynku. Układ funkcjonalny pomieszczeń wewnątrz historycznego obiektu zmieni się ze względu na dostosowanie pomieszczeń do obowiązujących przepisów oraz dostosowanie pokoi gościnnych do standardów pokoi hotelowych z łazienkami.
PLAN ODBUDOWY I ROZBUDOWY.
- Odbudowa obejmuje:
- Odbudowę wszystkich pierwotnych kondygnacji budynku tj. parter, piętro 1 i 2 oraz użytkowe poddasze oraz nieużytkowy strych, w technologii tradycyjnej murowanej z monolitycznymi żelbetowymi stropami, belkami i nadprożami z minimalna korektą wysokości poszczególnych kondygnacji tym samym dostosowując je do obowiązujących przepisów,
- Odbudowę dachu w jego pierwotnym kształcie, ze zmianą pokrycia na blachę płaską układaną na rąbek stojący w kolorze szarym
- Rekonstrukcje detali architektonicznych elewacji takich jak: balkony z balustradami, stolarka okienna, rytm okien i drzwi na elewacji, wykorzystane materiały do wykończenia elewacji obiektu.
Wszystkie projektowane elementy kompozycji architektonicznej obiektu są jak najbardziej zbliżone do oryginalnych, ewentualne zmiany wynikają tylko i wyłącznie z funkcji obiektu, jaką ma pełnić. Kompozycja elewacji została niezmieniona. Elewacja frontowa obiektu została podzielona na 3 części: centralna została cofnięta tworząc wnękę zwieńczoną ścianą szczytową dachu z trójkowym podziałem stolarką okienną, z czego oś symetrii podkreślono drzwiami balkonowymi. Pozostałe części z dwójkowym podziałem stolarki symetryczne względem osi budynku.
- Rozbudowa obejmuje:
- Rozbudowę kondygnacji parteru w stosunku do stanu pierwotnego o część podziemną, w której zlokalizowano zaplecze kuchenne restauracji,
- Dobudowa do odsłoniętej części parteru (elewacja wschodnia) kubatury stanowiącej przedłużenie sali konsumpcyjnej – w nowoczesnym charakterze (duża powierzchnia przeszkleń, nowoczesne materiały (stal, kamień), odróżniająca się od części odbudowywanej, ze stropodachem płaskim w systemie odwróconym, osłoniętym zadaszeniem w konstrukcji drewnianej,
- Dobudowa nad parterową częścią kuchenną kubatury pełniącej funkcję SPA – w nowoczesnym charakterze (duża powierzchnia przeszkleń, nowoczesne materiały (stal, kamień), odróżniająca się od części odbudowywanej, ze stropodachem płaskim w systemie odwróconym, osłonięty zadaszeniem w konstrukcji drewnianej.
Części rozbudowywane różnią się znacząco technologią wykonania, sposobem kompozycji, wykorzystanymi materiałami wykończeniowymi od części odbudowywanej. Części te znacząco różnią się od części historycznej budynku. Wprowadzają nową funkcje do obiektu, jednakże jest ona niezbędna we współczesnym rozumieniu obsługi turystycznej dostosowując ją do realiów tego rynku
DETALE ARCHITEKTONICZNO-BUDOWLANE
- Wykończenie elewacji poszczególnych kondygnacji
Ściany obiektu zostały wykonane w technologii trójwarstwowej ze szczeliną wentylacyjną. Okładzina ścian różni się na każdej z kondygnacji. Parter wykończony zostanie jak pierwotnie naturalnym kamieniem elewacyjnym o nieregularnych kształtach w jasnych kolorach. Piętro 1 zostanie wykończony oblicówką z cegły pełnej na zaprawie cementowo-wapiennej. Warto zwrócić uwagę na elementy wykończenia obramienia okiennego, łuki nadproża murowe cegłą układaną w pionie, parapety cegłą układaną na sztorc. Górna część kondygnacji zwieńczona gzymsem ceglanym ułożonym główkowo. Warstwę wykończeniową piętra stanowi okładzina drewniana z belek, w narożach zaciętych na jaskółczy ogon. Obramienia okienne wykonane w formie opasek drewnianych w kolorze białym. Belki okapowe zwieńczające kondygnację wycięte w sposób dekoracyjny charakterystyczny dla regionu. Odsłonięte ściany poddasza wykończone okładziną drewnianą w formie boazerii układanej w jodełkę zgodnie z symetrią ściany szczytowej.
- Balkony
Balkony w odbudowywanym obiekcie zostają odtworzone w układzie zgodnym ze stanem pierwotnym. Balkon frontowy parteru został zaprojektowany, jako galeriowy okalający ścianę zachodnią, południową i w części również wschodnią. Ze względu na funkcje obiektu został on podzielony barierkami wewnętrznymi, co jednak nie zmienia jego kompozycji na elewacji. Balkony wyższych kondygnacji na ścianie zachodniej i południowej budynku już oddzielone w proporcjach zaczerpniętych wprost z pierwowzoru. Warto zwrócić uwagę że w pozostałościach oryginalnego budynku, ze ściany południowej wystają elementy konstrukcyjne rozebranego balkonu. Elementy te to stare podkłady kolejowe, które w projektowanym budynku zostaną ze względu na swój zły stan techniczny zastąpione współczesnymi profilami stalowymi, co jednak nie zmieni charakteru tego detalu.
- Stolarka okienna
W projektowanym obiekcie otwory okienne zostały zakomponowane zgodnie z zasadą układu, jaka panowała w odbudowywanym obiekcie. Sama stolarka zaś zostanie wykonana w nowoczesnej technologii, jako okna drewniane, o odpowiedniej izolacyjności termicznej oraz akustycznej, ale już nie jako okna skrzynkowe. Podział okien słupkami oraz szprosami zaczerpnięty został z istniejącej tam stolarki, która ze względu na swój zły stan techniczny zostanie zdemontowana.