Projekt zabudowy bliźniaczej w Świeradowie Zdroju

BRYŁA W DIALOGU Z KRAJOBRAZEM: REDEFINIOWANIE ZABUDOWY BLIŹNIACZEJ

Trudna działka

Stając przed wyzwaniem projektu w Świeradowie-Zdroju,  stanęliśmy przed wyzwaniem zagospodarowania na inwestycję deweloperską przepięknej, ale wymagającej działki na stromej skarpie, otoczonej sudeckim lasem. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego  wskazywał na konieczność zastosowania zabudowy bliźniaczej, co początkowo mogło wydawać się ograniczeniem dla naszej wizji architektonicznej. Jako biuro architektoniczne specjalizujące się w projektach indywidualnych, postanowiliśmy jednak przekuć to ograniczenie w atut. Zaprojektowaliśmy układ dwóch prostokątnych brył, które stykają się pod kątem około 10 stopni i są stopniowo usytuowane  na skarpie. Ten, wydawałoby się, niewielki zabieg dał zaskakujący efekt: mimo zachowania wszystkich wytycznych dotyczących zabudowy bliźniaczej – jednakowej wysokości każdego z segmentów względem terenu przy wejściu, geometrii dachu i spójnej formy architektonicznej – udało nam się stworzyć dynamiczną kompozycję, która zrywa ze stereotypem monotonnych bliźniaków.

Architektura górska

Pracując nad architekturą górską, zawsze szukamy rozwiązań, które respektują lokalną tradycję, jednocześnie odważnie ją reinterpretując. W przypadku sudeckiej architektury oznaczało to nawiązanie do charakterystycznych dwuspadowych dachów i drewnianych elewacji, ale w świeżym, współczesnym wydaniu. Każdy z segmentów naszego bliźniaka, choć połączony z sąsiednim ścianą z dylatacją, otwiera się na inną część otaczającego lasu. Dzięki temu, mimo bliskiego sąsiedztwa, mieszkańcy cieszą się prywatnością porównywalną z tą, którą oferują domy wolnostojące. To rozwiązanie jest szczególnie cenne w kontekście architektury deweloperskiej i rekreacyjnej, gdzie poczucie intymności i bezpośredni kontakt z krajobrazem stanowią o wartości inwestycji.

Lewitujące bryły

Jednym z największych wyzwań był sposób posadowienia budynków na stromej skarpie. Zamiast agresywnie ingerować w topografię, zdecydowaliśmy się na częściowe wyniesienie konstrukcji ponad poziom terenu. Budynki wspierają się na drewnianych podporach, co nie tylko minimalizuje przekształcenia naturalne zbocza, ale pozwala również uzyskać lepsze widoki na otaczający krajobraz, mimo gęstego zadrzewienia. Przestrzeń pod wyniesioną częścią budynków zagospodarowaliśmy funkcjonalnie jako miejsce postojowe dla samochodów. To rozwiązanie eliminuje potrzebę budowy osobnych garaży, pozwalając zachować większą część naturalnej powierzchni działki – aspekt kluczowy dla zrównoważonej architektury krajobrazowej. Drewniane tarasy i balkony, wsparte na wysięgnikach, stają się naturalnymi platformami widokowymi, przedłużającymi przestrzeń życiową w kierunku otaczającego lasu. Dzięki nim mieszkańcy mogą w pełni doświadczać górskiego krajobrazu – wsłuchiwać się w szum drzew, czuć zapach żywicy i podziwiać zmieniające się wraz z porami roku barwy sudeckiej przyrody. W naszej praktyce projektowej często spotykamy się z trudnymi działkami, ale traktujemy je nie jako przeszkodę, lecz jako inspirację. W tym przypadku stroma skarpa stała się katalizatorem dla stworzenia nietuzinkowej architektury drewnianej, która nie byłaby możliwa na płaskim terenie. Projekt w Świeradowie-Zdroju dowodzi, że współczesna architektura dolnośląska może z powodzeniem przekraczać formalne ograniczenia planistyczne, tworząc unikatowe rozwiązania przestrzenne, które respektują zarówno kontekst kulturowy, jak i naturalny krajobraz Sudetów.

WSPÓŁCZESNA REINTERPRETACJA ARCHITEKTURY ALPEJSKIEJ

Krajobraz sudecki

W naszym biurze architektonicznym zawsze poszukujemy inspiracji w kontekście historycznym i kulturowym miejsca. Projektując domy w Świeradowie-Zdroju, nie mogliśmy pominąć bogatej tradycji sudeckiej architektury rekreacyjnej, która już od końca XIX wieku czerpała pełnymi garściami z wzorców alpejskich. Ta fascynacja architekturą górskich regionów Szwajcarii, Austrii czy południowych Niemiec nie była przypadkowa – wynikała z podobnych warunków klimatycznych, topograficznych oraz potrzeb funkcjonalnych budynków stawianych w górskim krajobrazie. Przełom XIX i XX wieku przyniósł na Dolny Śląsk modę na wille i pensjonaty w stylu szwajcarskim, które do dziś stanowią charakterystyczny element architektury sudeckiej. Bogato dekorowane werandy, przestronne tarasy, dwuspadowe dachy o dużym nachyleniu czy drewniane elewacje z misternymi detalami – te elementy historycznej zabudowy Świeradowa-Zdroju, Szklarskiej Poręby czy Karpacza stały się dla nas punktem wyjścia, ale nie celem samym w sobie.

Piękno materii

Realizując projekt indywidualny w Świeradowie, chcieliśmy stworzyć architekturę, która byłaby współczesną reinterpretacją alpejskich motywów. Nie interesowała nas dosłowna stylizacja czy sentymentalna rekonstrukcja form historycznych – dążyliśmy raczej do uchwycenia ducha miejsca, genius loci architektury górskiej, który przetrwał próbę czasu. Wybraliśmy technologię drewna CLT (Cross Laminated Timber) jako nowoczesny odpowiednik tradycyjnych konstrukcji drewnianych. Ten innowacyjny materiał, składający się z krzyżowo klejonych warstw drewna, pozwala na realizację śmiałych, współczesnych form, jednocześnie zachowując wszystkie zalety naturalnego budulca. Drewno CLT to swoista kwintesencja współczesnej architektury drewnianej – łączy ekologiczność z zaawansowaną inżynierią, tradycję z innowacją.

Forma

Odwołując się do architektury alpejskiej, nie mogliśmy pominąć charakterystycznych dwuspadowych dachów. Jednak zamiast powielać tradycyjne formy, zdecydowaliśmy się na dynamiczne przecięcie dwóch brył, każdej z własnym dachem dwuspadowym. To rozwiązanie, choć ewidentnie współczesne, pozostaje w dialogu z historycznym kontekstem architektury sudeckiej, tworząc most między przeszłością a teraźniejszością. Podobnie postąpiliśmy z elewacjami – na parterze zastosowaliśmy pseudopłazy ułożone poziomo, nawiązujące do tradycyjnej architektury wieńcowej, podczas gdy piętro wykończyliśmy pionowymi deskami modrzewiowymi w różnych formatach. Ta dwoistość nie tylko dynamizuje bryłę, ale także symbolizuje nasze projektowe podejście: szacunek dla tradycji z jednoczesną odwagą jej reinterpretacji. Jako architekci wierzymy, że kontekstualizm nie polega na bezrefleksyjnym powtarzaniu form historycznych, ale na twórczym dialogu z dziedzictwem kulturowym. W Sudetach, gdzie ścierały się wpływy polskie, niemieckie, czeskie i międzynarodowe trendy architektoniczne, takie podejście wydaje się szczególnie uzasadnione. Tworząc współczesną architekturę górską, nie chcemy jej zamykać w skansenie, ale dać jej nowe życie, odpowiadające na wyzwania i potrzeby dzisiejszych użytkowników. Nasz projekt w Świeradowie-Zdroju to przykład architektury, która nie boi się czerpać z tradycji, ale robi to z poszanowaniem współczesnego języka form. Przestronne przeszklenia, otwierające wnętrza na otaczający krajobraz, minimalistyczne detale

czy otwarty plan parteru – te elementy wyraźnie sytuują budynek w XXI wieku, mimo czytelnych odniesień do architektury alpejskiej. Dla inwestorów poszukujących architektury górskiej o wyrazistym charakterze, ale stroniących od pastiszu, nasze podejście projektowe oferuje najlepsze z obu światów: zakorzenienie w lokalnej tradycji i zdecydowanie nowoczesną formę. W tym kontekście architektura dolnośląska jawi się nie jako zamknięty rozdział historii, ale jako żywa, ewoluująca tradycja, którą mamy przyjemność współtworzyć

ARCHITEKTURA W SŁUŻBIE PLANETY: EKOLOGICZNY WYMIAR BUDOWNICTWA DREWNIANEGO

Ujemna  emisja CO2

W naszej pracowni architektonicznej projektowanie z drewna CLT to nie tylko wybór estetyczny czy technologiczny, ale przede wszystkim świadoma decyzja podyktowana troską o środowisko naturalne. Projekt w Świeradowie-Zdroju doskonale ilustruje, jak współczesna architektura drewniana może harmonijnie łączyć walory ekologiczne z wysoką jakością przestrzeni i trwałością konstrukcji. Budownictwo drewniane, szczególnie w technologii CLT (Cross Laminated Timber), wykazuje znacząco niższy ślad węglowy w porównaniu z konwencjonalnymi metodami budowy. Według badań przeprowadzonych przez Uniwersytet w Edynburgu, budynki drewniane mogą zredukować emisję gazów cieplarnianych nawet o 75% w porównaniu z analogicznymi konstrukcjami betonowymi czy stalowymi. To imponująca różnica, która nabiera szczególnego znaczenia w kontekście architektury górskiej, gdzie zachowanie naturalnego środowiska powinno być priorytetem.

Analizując pełny cykl życia budynku, od pozyskania surowców, przez produkcję materiałów, budowę, eksploatację, aż po ewentualną rozbiórkę, przewaga drewna CLT nad technologiami murowanymi staje się jeszcze bardziej wyraźna. Badania opublikowane w Journal of Sustainable Architecture and Civil Engineering wskazują, że 1 m³ drewna CLT magazynuje około 0,8-0,9 tony CO₂, podczas gdy produkcja 1 m³ betonu wiąże się z emisją około 0,1-0,2 tony CO₂. W praktyce oznacza to, że nasz budynek o konstrukcji drewnianej nie tylko nie emituje gazów cieplarnianych podczas produkcji materiałów, ale wręcz przyczynia się do ich sekwestracji.

Architektura drewniana a zrównoważona gospodarka surowcowa

Warto podkreślić, że drewno używane do produkcji elementów CLT pochodzi z certyfikowanych lasów gospodarczych, zarządzanych w sposób zrównoważony. Każde ścięte drzewo jest zastępowane nowymi nasadzeniami, co zapewnia ciągłość zasobów i pozytywny bilans węglowy. Jak wykazały badania Instytutu Technologii Drewna, młode lasy, aktywnie rosnące, absorbują więcej CO₂ niż stare drzewostany, co dodatkowo poprawia ekologiczny bilans takiego budownictwa. W tej kwestii nie dajemy się zwieść powierzchownej „ekologii”.  Statystyki jasno wskazują że w Polsce od czasów  II Wojny Światowej rokrocznie powiększa się obszar zalesienia. I choć obecnie lasy eksploatuje się bardziej niż w poprzednich dekadach co wynika z ogólnie korzystnej zmiany gospodarki surowcowej odchodzącej od zasobów kopalnych na rzecz odnawialnych.  Obecnie roczny przyrost drewna w polskich lasach państwowych wynosi około 35-40 milionów metrów sześciennych, natomiast średnie roczne pozyskanie drewna kształtuje się na poziomie około 70-75% tego przyrostu, czyli około 28-30 milionów metrów sześciennych. Pamiętajmy jednak że nikt nie będzie ponosił kosztu sadzenia, uprawy i opieki nad lasami jeśli nie będzie można czerpać z nich korzyści. Dlatego nie zawsze należy płakać nad każdym wyciętym drzewem bo alternatywą  dla budownictwa oraz wysokoemisyjne i trudno degradowalne  tworzywa sztuczne i surowce kopalne.

Niska uciążliwość budowy

Proces budowy w technologii drewnianej CLT jest również znacznie mniej uciążliwy dla otoczenia. Według raportu organizacji Timber Research and Development Association (TRADA), czas budowy w przypadku konstrukcji CLT może być krótszy nawet o 30-50% w porównaniu z tradycyjnymi metodami. W przypadku inwestycji w Świeradowie-Zdroju, gdzie dostęp do działki jest utrudniony ze względu na górski teren, ten aspekt nabiera szczególnego znaczenia.

Prefabrykacja elementów CLT w kontrolowanych warunkach fabrycznych minimalizuje ilość odpadów budowlanych. Badania przeprowadzone przez Politechnikę Wiedeńską wykazały, że ilość odpadów podczas budowy z użyciem prefabrykowanych elementów drewnianych może być niższa nawet o 60-80% w porównaniu z technologiami mokrymi. To nie tylko oszczędność surowców, ale również mniejsze zanieczyszczenie placu budowy i okolicy.

Energia i zdrowie

Kolejnym ekologicznym atutem technologii CLT jest znakomita izolacyjność termiczna. Drewno samo w sobie jest dobrym izolatorem, a w połączeniu z wełną drzewną, którą zastosowaliśmy jako materiał termoizolacyjny, tworzy przegrodę o wyjątkowo korzystnych parametrach cieplnych. Według danych Szwajcarskiego Federalnego Laboratorium Materiałów (EMPA), budynki o konstrukcji drewnianej mogą wykazywać do 30% niższe zużycie energii na ogrzewanie w porównaniu z budynkami murowanymi o analogicznych parametrach izolacyjności. W perspektywie eksploatacyjnej, budynek drewniany oferuje komfortowy mikroklimat wnętrz. Drewno, jako materiał higroskopijny, naturalnie reguluje wilgotność powietrza, co przekłada się na lepszą jakość powietrza wewnątrz i większy komfort mieszkańców. Według danych Instytutu Fraunhofera, w domach drewnianych notuje się mniej przypadków alergii i chorób układu oddechowego, co ma szczególne znaczenie w rejonie górskim, gdzie czyste powietrze jest jednym z głównych walorów.

Warto również wspomnieć o aspekcie końca życia budynku. Elementy drewniane, w przeciwieństwie do większości materiałów budowlanych, nadają się do recyklingu lub biodegradacji. Według raportu Europejskiej Federacji Przemysłu Drzewnego, ponad 90% drewna konstrukcyjnego może być ponownie wykorzystane lub przetworzone, co drastycznie zmniejsza ilość odpadów trafiających na składowiska. Wybierając architekturę drewnianą, inwestorzy nie tylko zyskują wyróżniający się, indywidualny projekt, ale również przyczyniają się do ochrony środowiska naturalnego. W kontekście Dolnego Śląska i Sudetów, gdzie turystyka i rekreacja opierają się głównie na walorach przyrodniczych, taki ekologiczny wybór wydaje się szczególnie uzasadniony. Jako pracownia architektoniczna specjalizująca się w projektach indywidualnych, jesteśmy przekonani, że przyszłość architektury górskiej należy właśnie do rozwiązań drewnianych, które łączą walory estetyczne, funkcjonalne i ekologiczne. Nasz projekt w Świeradowie-Zdroju to nie tylko odpowiedź na konkretne potrzeby inwestora, ale również manifest na rzecz bardziej zrównoważonego podejścia do architektury rekreacyjnej w cennym przyrodniczo regionie Sudetów.

TECHNOLOGIA W SŁUŻBIE HARMONII

W projekcie bliźniaków w Świeradowie-Zdroju technologia konstrukcja nie stanowi jedynie środka do celu, ale integralny element formy architektonicznej. Już na pierwszy rzut oka uwagę przykuwają masywne kratownice i wysięgi drewniane wykonane z drewna BSH (Brettschichtholz), które wspierają część budynku wyniesioną nad stromym zboczem. Te imponujące elementy konstrukcyjne, w połączeniu z betonowymi cokołami i murkami oporowymi, tworzą niezwykle ekspresyjny dialog między architekturą a topografią.

Nie zdecydowaliśmy się na tradycyjne posadowienie całego budynku na fundamencie – zamiast tego, pozwoliliśmy części konstrukcji „lewitować” nad terenem. Efektem jest nie tylko fascynująca estetyka, ale również praktyczne rozwiązanie problemu parkingu w trudnym, górskim terenie. Samochody mogą być parkowane pod częścią budynku, co eliminuje potrzebę budowy osobnych garaży i znacząco zwiększa funkcjonalność całego założenia.

Główna konstrukcja budynku została wykonana w technologii drewna CLT (Cross Laminated Timber), która staje się coraz popularniejsza w europejskiej architekturze z uwagi na zrównoważony charakter i doskonałe parametry techniczne. Nie bez znaczenia są także walory ekonomiczne – prefabrykacja elementów CLT znacząco skraca czas budowy, a ich precyzyjna obróbka minimalizuje ilość odpadów na placu budowy. W kontekście architektury drewnianej w trudno dostępnych lokalizacjach górskich, takie rozwiązanie oferuje wymierne korzyści logistyczne i finansowe.

Alternatywa na „nowoczesne stodoły”

Jednak warto podkreślić, że choć korzystamy z nowoczesnej technologii CLT, nasz projekt wyraźnie odcina się od popularnego obecnie w Polsce trendu „nowoczesnych stodół” czy minimalistycznych, pozbawionych okapów brył. Zamiast powielać schematy, stworzyliśmy architekturę, która wyróżnia się wyrafinowanym połączeniem współczesnej inżynierii drewna z elementami tradycyjnej ciesielki sudeckiej. Jednym z najbardziej innowacyjnych rozwiązań, które zastosowaliśmy w projekcie, jest podwójna konstrukcja dachu. Krokwie widoczne wewnątrz pomieszczeń na poddaszu nie są tymi samymi elementami, które podpierają okapy i szczyty. To rozdzielenie konstrukcji dachu na wewnętrzną i zewnętrzną pozwoliło nam osiągnąć dwa kluczowe cele: zamaskować grubą warstwę ocieplenia nakrokwiowego oraz uniknąć masywnych, często nieestetycznych obróbek blacharskich na krawędziach okapów, które niestety szpecą wiele współczesnych realizacji architektury górskiej.

Drewno w naszym projekcie nie jest jedynie materiałem konstrukcyjnym, ale również głównym środkiem ekspresji architektonicznej. Na elewacjach zastosowaliśmy dwa różne systemy wykończenia: na parterze – tradycyjne pseudopłazy układane poziomo, nawiązujące do historycznej architektury sudeckiej, a na piętrze – pionowe deskowanie z modrzewia o zmiennej szerokości w charakterystycznym układzie „kodu kreskowego”. To zróżnicowanie nie tylko dynamizuje bryłę, ale także nawiązuje dialog z tradycyjnymi formami architektury dolnośląskiej. Warto zwrócić uwagę na detale wykończeniowe, które nadają budynkowi wyjątkowy charakter. Drewniane balustrady tarasów i balkonów, wykonane w formie geometrycznych, ażurowych wzorów, stanowią współczesną interpretację tradycyjnych motywów architektury górskiej. Dzięki temu budynek, mimo swojej zdecydowanie nowoczesnej formy, harmonijnie wpisuje się w krajobraz kulturowy regionu.

Pokrycie dachowe wykonane z materiału STRUKTONIT w odcieniach szarości, imitującego naturalny łupek, doskonale dopełnia naturalną paletę materiałową. To kolejny przykład naszego podejścia do projektowania – szukamy materiałów, które łączą współczesne parametry techniczne z estetyką zakorzenioną w lokalnej tradycji budowlanej. Jako architekci specjalizujący się w projektach indywidualnych wierzymy, że prawdziwa innowacja w architekturze górskiej nie polega na ślepym podążaniu za trendami, ale na twórczym łączeniu tradycji z nowoczesnością. W naszym projekcie w Świeradowie-Zdroju technologia konstrukcyjna staje się narzędziem kreacji przestrzennej, która czerpie z bogatego dziedzictwa architektonicznego Sudetów, jednocześnie oferując komfort i jakość oczekiwane przez współczesnych użytkowników.

WARSZTAT PROJEKTOWY: KLUCZ DO DOSKONAŁOŚCI W ARCHITEKTURZE DREWNIANEJ

Realizacja tak wyrafinowanego projektu w technologii drewnianej CLT nie byłaby możliwa bez gruntownego warsztatu projektowego, który rozwijamy w naszym biurze architektonicznym. Nowoczesna architektura drewniana, choć pozornie prosta, wymaga wyjątkowej precyzji i dogłębnego zrozumienia mechaniki konstrukcji, zwłaszcza gdy mówimy o nietypowych bryłach czy trudnych warunkach terenowych. W przypadku budynków w Świeradowie-Zdroju, każde nietypowe połączenie belek, każdy wysięg i każda kratownica zostały szczegółowo przeanalizowane pod kątem wytrzymałościowym. Nasza ścisła współpraca z inżynierami konstruktorami specjalizującymi się w drewnie CLT pozwoliła nam stworzyć projekt, który łączy śmiałość wizji architektonicznej z bezpieczeństwem i trwałością konstrukcji.

Kluczem do sukcesu w architekturze drewnianej jest także precyzja na etapie projektowania i wykonawstwa. Dzięki technologii BIM (Building Information Modeling) mogliśmy dokładnie przewidzieć wszystkie newralgiczne węzły konstrukcyjne, co znacząco ułatwiło proces prefabrykacji elementów CLT. Ta dokładność projektowa ma bezpośrednie przełożenie na jakość wykonania – elementy drewniane pasują do siebie z milimetrową precyzją, co jest niemożliwe do osiągnięcia w tradycyjnych technologiach budowlanych. Jako architekci wierzymy, że najlepsze projekty powstają na styku technologii, wyobraźni i rzemiosła. Nasza dolnośląska realizacja dowodzi, że współczesna architektura górska może być jednocześnie innowacyjna i zakorzeniona w tradycji, ekologiczna i komfortowa, śmiała i funkcjonalna. Dla inwestorów poszukujących architektury z charakterem, projekt indywidualny oparty na głębokim zrozumieniu materiału i konstrukcji zawsze pozostanie wartością nie do przecenienia.